Cynara cardunculus L. subsp. cardunculus

Çiçekleri bahar aylarında olgunlaşır. Çiçek açmadan kesilir ve mutfakta kullanılır. Enginarın çiçek kısmı ve taze saplarından yapılan yemeklerin, özellikle zeytinyağlı yemeklerin sofralarımızda özgün bir yeri vardır. İç bakla, bezelye gibi diğer sebzelerle birlikte pişirildiği gibi salatası, dolması, etli yemeği de yapılır. Yüksek antioksidan içeriği, potasyum kaynağı olması nedeniyle koruyucu tıpta haklı bir ünü vardır, halk arasında “karaciğer dostu” olarak tanınır. Çiçekleri sap üzerinde kurumaya bırakıldığında uzun süre dayanır ve rengini korur. Çiçekçiler tarafından kesme kuru çiçek olarak da değerlendirilir. Sakız Enginarı, Cynara cardunculus L. subsp. cardunculus türünün özenle korunmuş bir yerel çeşidi olup 2017 yılında coğrafi işaret alarak tescillenmiştir. Türkiye’de “sakız” adıyla anılan bu enginar türü, yumuşak yapısı, bıçaksız soyulabilen baş kısmı ve çiçek tablasının neredeyse tamamının tüketilebilmesiyle diğer enginar çeşitlerinden ayrılır. Özellikle İzmir’in Urla ilçesinde yüzyıllardır yetiştirilen bu enginar, aileler arasında kuşaktan kuşağa aktarılan geleneksel tarım bilgisiyle varlığını sürdürmektedir. Yalnızca tarımsal bir ürün değil yerel kültürün simgesi haline gelen Urla Sakız Enginarı için her yıl Nisan ayında Urla Enginar Festivali düzenlenir. Bu etkinlik, üreticiler, aşçılar ve ziyaretçiler için hem bir buluşma hem de enginarın kültürel miras olarak yeniden hatırlanmasını sağlayan önemli bir festivaldir. Sakız Enginarı, bugün hâlâ bölge mutfağında taze tüketimiyle ayrıcalıklı bir yere sahiptir.

İnsel Kanca: “Urla sakız enginarının iri ve kalın taç yapraklı güçlü görünümünde, karmaşıklığında kendimi buluyorum. Her yaprağını açtıkça sadece bitkinin anatomik detaylarını değil, kendi sabrımı, odaklanmamı ve doğayla bağımı keşfediyorum ve sonunda enginarın yumuşacık kalbine ulaşıyorum. Urla sakız enginarının büyüleyici yapısını kağıda dökmek, onun yalnızca fiziksel güzelliğini değil tarihini, mitolojisini ve benimle kurduğu kişisel bağı da görünür kılmak demek.

Enginarın katmanlarıyla göz göze gelen herkese aynı zamanda kendi derinliklerini keşfetmeleri için bir davet sunuyorum.”